ข้อมูลผู้ประเมิน

        ประเด็นท้าทาย เรื่อง การพัฒนาทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch  ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ด้วยกระบวนการของการสอนรูปแบบทฤษฎีเกมในการสร้างการเรียนรู้ (Gamification in Learning) โดยการ
จัดกระบวนการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)  รายวิชาเทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

1. สภาพปัญหาการจัดการเรียนรู้และคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน
   โรงเรียนบ้านเหล่ายาว สังกัดสำนักงานสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำพูน เขต ๒ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ เปิดทำการสอนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล 1  ถึง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยข้าพเจ้าได้รับมอบหมายให้ทำการสอนรายวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สาระเทคโนโลยี  (วิทยาการคำนวณ)  กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ ถึง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ซึ่งต้องเรียรู้เรื่องของการเขียนโปรแกรม แต่เกิดปัญหาเรียนการเขียนโปรแกรม และไวยกรณ์ที่ผิดพลาด ทำให้เกิดข้อผิดพลาดบ่อยครั้ง และนักเรียนไม่สามารถเห็นผลการเขียนโปรแกรมที่เป็นรูปธรรม ส่งผลให้นักเรียนเกิดความเบื่อหน่าย และท้อต่อการเรียนรู้ในการเขียนโปรแกรม จึงจำเป็นต้องหาแนวทางในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนให้นักเรียนสามารถเรียนรู้ และเกิดความชอบในการเขียนโปรแกรมขึ้น

  วิทยาการคำนวณมีบทบาทสำคัญกับคนทุกคน เนื่องจากช่วยให้มนุษย์ได้พัฒนาวิธีคิด ทั้งความคิดเป็นเหตุเป็นผล คิดสร้างสรรค์ คิดวิเคราะห์ คิดวิจารณ์ มีความสามารถในการค้นคว้า หาความรู้และการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ สามารถตัดสินใจโดยใช้ข้อมูลที่หลากหลายและสามารถตรวจสอบได้ด้วยกระบวนการวิทยาศาสตร์เพื่อจะมีความรู้ความเข้าใจในธรรมชาติและเทคโนโลยีที่มนุษย์สร้างสรรค์ขึ้น สามารถนำความรู้ไปใช้อย่างมีเหตุผล สร้างสรรค์ และมีคุณธรรม ดังนั้นทุกคนจึงจำเป็นต้องได้รับการพัฒนาให้รู้วิทยาศาสตร์ ซึ่งกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมุ่งหวังให้ผู้เรียนได้เรียนรู้เน้นการเชื่อมโยงความรู้กับกระบวนการ มีความสามารถในการค้นคว้า สร้างองค์ความรู้และแก้ปัญหา โดยผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ทุกขั้นตอน มีการทำกิจกรรมด้วยการลงมือปฏิบัติจริงอย่างหลากหลายเหมาะสมกับระดับชั้น ครูผู้สอนจะต้องเปลี่ยนแปลงการจัดการเรียนการสอนให้เป็นรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ เป็นการสอนที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง โดยใช้วิธีการและกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ซึ่งประกอบด้วย 5 ขั้นตอน คือ ขั้นที่ 1 ขั้นสร้างความสนใจ คือ การที่ผู้สอน นำเข้าสู่บทเรียน โดยผู้สอนจะสร้างสถานการณ์กระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความสนใจอยากรู้อยากเห็น อยากที่จะทดลองหรือตอบข้อสงสัยต่อเรื่องที่จะเรียน และมีการเชื่อมโยงกับความรู้หรือประสบการณ์เดิม ขั้นที่ 2 ขั้นสำรวจและค้นหา คือ การที่ผู้เรียนมีโอกาสได้ทำกิจกรรมร่วมกันในกลุ่ม หรือผู้สอนจะใช้คำถามกระตุ้นส่งเสริม เพื่อค้นหาคำตอบหรือสำรวจข้อมูล ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป คือ การที่ผู้เรียนแต่ละกลุ่มอธิบายและหาข้อสรุปร่วมกัน ด้วยการจัดทำผลงาน แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ คือ การที่ผู้เรียนนำความรู้ที่สร้างขึ้นไปเชื่อมโยงกับความรู้เดิม จากการนำเสนอผลงาน การทำแบบบันทึกกิจกรรม การอธิบาย อภิปราย แสดงความคิดเห็น เพื่อให้ได้องค์ความรู้ที่มากขึ้นและนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน และขั้นที่ 5 ขั้นประเมิน คือ การที่ผู้เรียนตรวจสอบความรู้ของตนเองจากแบบบันทึกกิจกรรม หรือผู้สอนประเมินการเรียนรู้ของผู้เรียนจากการสังเกตพฤติกรรมการทำงานร่วมกัน สังเกตการตอบคำถาม การประเมินการทำกิจกรรม ประเมินผลงาน เพื่อที่นักเรียนจะได้สร้างองค์ความรู้ใหม่ด้วยตนเอง โดยใช้ความรู้เดิมของนักเรียนและกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ในการสร้างองค์ความรู้ใหม่ ซึ่งต้องผ่านกระบวนการที่หลากหลายกระบวนการสืบเสาะหาความรู้จึงเป็นกระบวนการเรียนรู้ที่จะช่วยพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิทยาการคำนวณให้สูงขึ้น เนื่องจากนักเรียนมีโอกาสได้พัฒนาความคิดอย่างเต็มที่ ได้ศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง จึงมีความอยากเรียนรู้ตลอดเวลา มีโอกาสได้ฝึกความคิดและฝึกการกระทำ ทำให้ได้เรียนรู้วิธีการจัดระบบความคิดและวิธีแสวงความรู้ด้วยตนเอง กล่าวคือ ทำให้สามารถจดจำได้นานและนำไปใช้ในสถานการณ์ใหม่ได้

    จากเหตุผลข้างต้นข้าพเจ้าจึงศึกษาแนวคิด ทฤษฎีการออกแบบการจัดการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับการพัฒนาผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 โดยให้คุณครูในกลุ่มสาระการเรียนรู้และสมาชิกในกลุ่ม PLC ในเครือข่ายช่วยกันตรวจสอบความถูกต้อง พร้อมทั้งเสนอแนะ เพื่อปรับปรุง แก้ไขแล้วนำแนวคิดของกระบวนการแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์ (Coding) มาบูรณาการผสมผสานกับกิจกรรมการจัดการเรียนรู้โดยใช้ทฤษฎีเกมในการสร้างการเรียนรู้ (Gamification in Learning) โดยใช้กลไกหลักของเกมมาเป็นองค์ประกอบในการออกแบบกิจกรรมและสอดแทรกเนื้อหาของกิจกรรมตามตัวชี้วัดที่กำหนด และนำสื่อประเภทเกมการศึกษามาใช้จัดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อกระตุ้นให้เกิดความสนใจควบคู่กับการได้รับความรู้ตามตัวชี้วัดและจุดประสงค์ของบทเรียน วางเป้าหมายและออกแบบอย่างเป็นระบบ โดยใช้วงจร PDCA สอดคล้องกับการคิดเชิงคำนวณ ซึ่งเป็น “วิธีคิด” ให้เข้าใจกระบวนการแก้ปัญหา สามารถวิเคราะห์และคิดอย่างมีตรรกะ เป็นระบบและสร้างสรรค์ รวมทั้งสามาถนำวิธีคิดเชิงคำนวณไปปรับใช้แก้ไขปัญหาในการออกแบบการเรียนรู้และการจัดการเรียนการสอนอย่างเป็นระบบ เป็นประโยชน์ในการต่อยอดองค์ความรู้ต่าง ๆ รูปแบบการเรียน Unplugged Coding จึงถูกนำมาใช้กับการสอน โดยเฉพาะในระดับชั้นประถมศึกษา กิจกรรม Unplugged Coding จะเป็นการปูพื้นฐานของความคิด ก่อนลงมือปฏิบัติ จึงส่งผลให้เกิด ทักษะที่จำเป็นอย่างน้อย 6 ทักษะด้วยกัน คือ ทักษะการอ่าน ทักษะการเขียน ทักษะในการคิดอย่างมีเหตุผล ทักษะการคิด สร้างสรรค์ ทักษะการคิดเชิงคำนวณ และ ทักษะการแก้ไข ปัญหาเป็นขั้นเป็นตอน ซึ่งถือว่าเป็นทักษะสำคัญต่อการพัฒนากำลังคน และเป็นฐานสมรรถนะในการพัฒนาทักษะต่อยอดไปสู่อาชีพและการเรียนรู้ตลอดชีวิต และเพิ่มความสามารถการแข่งขันของประเทศในอนาคต ชุดกิจกรรม Scratch Board Game จะเป็นอีกเครื่องมือหนึ่ง ที่ช่วยให้ครูผู้สอนสามารถ นำไปปรับใช้กับการจัดการเรียนการสอนที่เหมาะสมกับบริบทพื้นที่ของโรงเรียน โดยไม่ต้องใช้คอมพิวเตอร์ เพื่อปูพื้นฐานความคิดของผู้เรียนก่อนลงมือปฏิบัติกับเครื่องคอมพิวเตอร์ เป็นการเตรียมความพร้อมผู้เรียนทุกคน ให้มีทักษะที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21 และเป็นทักษะพื้นฐานของทุกสาขาอาชีพในอนาคตต่อไป

2. วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล
2.1 การวิเคราะห์ผู้เรียนรายบุคคล ในกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี สาระวิทยาการคำนวณ ด้านทักษะความสามารถในการเขียนโปรแกรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6

   2.2 วิเคราะห์หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุงพุทธศักราช 2560) และหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนเหล่ายาว ฉบับปรับปรุง พุทธศักราช 2563  มาตรฐานการเรียนรู้ และตัวชี้วัด ในเนื้อหา เรื่อง การพัฒนาทักษะการเขียนโปรแกรม Scratch  ของนักเรียน

ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ด้วยกระบวนการของการสอนรูปแบบทฤษฎีเกมในการสร้างการเรียนรู้ (Gamification in Learning) โดยการจัดกระบวนการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ตามแนวคิดการจัดการเรียนการสอนโดยใช้โมเดลซิปปา เป็นแนวคิดของทิศนา แขมมณี ที่กล่าวว่า ซิปปา (CIPPA) เป็น หลักการซึ่งสามารถนำไปเป็นหลักในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ต่าง ๆ ให้แก่ผู้เรียน การจัดกระบวนการเรียนการสอน ตามหลัก “CIPPA” สามารถใช้วิธีการและกระบวนการที่หลากหลายรูปแบบ CIPPA MODEL เป็นวิธีหนึ่งในการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ เป็นรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ที่ มุ่งเน้นให้นักเรียนศึกษาค้นคว้า รวบรวมข้อมูลด้วยตนเอง การมีส่วนร่วมในการสร้างคามรู้ การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น และการแลกเปลี่ยนความรู้ การได้เคลื่อนไหวทางกาย การเรียนรู้กระบวนการต่าง ๆ และการนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ การจัดการเรียนการสอนแบบ CIPPA MODEL มาจากแนวคิดหลัก 5 แนวคิด ซึ่งเป็นแนวคิดพื้นฐานในการจัดการศึกษา ได้แก่

1. แนวคิดการสร้างสรรค์ความรู้ (Contructivism)

2. แนวคิดเรื่องกระบวนการกลุ่มและการเรียนแบบร่วมมือ (Group Process and Cooperative Learning)

3. แนวคิดเกี่ยวกับความพร้อมในการเรียนรู้ (Learning Readiness)

4. แนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรู้กระบวนการ (Process Learning)

5. แนวคิดเกี่ยวกับการถ่ายโอนการเรียนรู้ (Transfer of Learning)

2.3 พัฒนากิจกรรมการเรียนรู้ กระบวนการคิดเชิงคำนวณ กับรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning ด้วยการให้นักเรียนได้มีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ด้วยการฝึกทักษะกระบวนการคิดเชิงคำนวณ ในรายวิชารายวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สาระเทคโนโลยี  (วิทยาการคำนวณ) ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ครูผู้สอนติดตามความก้าวหน้าจากการดำเนินกิจกรรม และกระบวนการคิด วิเคราะห์ และนำไปสู่การแก้ปัญหา โดยใช้กระบวนการคิดเชิงคำนวณ ซึ่งพิจารณาจากทักษะการแก้ปัญหากระบวนการคิดเชิงคำนวณให้ถูกต้อง และในระหว่างการพัฒนา ครูผู้สอนนำปัญหาที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับผู้บริหาร ครูผู้สอนต่างกลุ่มสาระการเรียนรู้เพื่อที่จะหาแนวทางในการพัฒนาผู้เรียนให้เป็นไปตามที่กำหนดไว้

ลักษณะของการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning เป็นดังนี้ 

1. เป็นการเรียนการสอนที่พัฒนาศักยภาพทางสมอง ได้แก่ การคิด การแก้ปัญหา และการนำความรู้ไปประยุกต์ใช้

2. เป็นการเรียนการสอนที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนรู้สูงสุด

3. ผู้เรียนสร้างองค์ความรู้และจัดกระบวนการเรียนรู้ด้วยตนเอง

4. ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนการสอนทั้งในด้านการสร้างองค์ความรู้ การสร้างปฏิสัมพันธ์ร่วมกัน ร่วมมือกันมากกว่าการแข่งขัน

5. ผู้เรียนเรียนรู้ความรับผิดชอบร่วมกัน การมีวินัยในการทำงาน และการแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบ

6. เป็นกระบวนการสร้างสถานการณ์ให้ผู้เรียนอ่าน พูด ฟัง คิดอย่างลุ่มลึก ผู้เรียนจะเป็นผู้จัดระบบการเรียนรู้ด้วยตนเอง

7. เป็นกิจกรรมการเรียนการสอนที่เน้นทักษะการคิดขั้นสูง

8. เป็นกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนบูรณาการข้อมูลข่าวสาร หรือสารสนเทศ และหลักการความคิดรวบยอด

9. ผู้สอนจะเป็นผู้อำนวยความสะดวกในการจัดการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนเป็นผู้ปฏิบัติด้วยตนเอง

10. ความรู้เกิดจากประสบการณ์ การสร้างองค์ความรู้ และการสรุปทบทวนของผู้เรียน

2.4 ครูคอยผู้ชี้แนะและให้คำแนะนำผู้เรียน ระหว่างดำเนินกิจกรรมการเรียนรู้ 

2.5 วัดและประเมินผลการเรียนรู้ตามสภาพจริง และบันทึกผลการเรียนรู้ของผู้เรียนที่เกิดขึ้นจาก การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ในตารางบันทึกคะแนนและสะท้อนผลการเรียนรู้ให้ผู้เรียนทราบเป็นระยะ ได้แก่ การดำเนินกิจกรรมการเรียนรู้ผ่านบอร์ดเกม การประเมินทักษะการเขียนโปรแกรมชุดคำสั่งแบบบล็อก การประเมินชิ้นงานการเขียนโปรแกรมและการแก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน การประเมินการทำงานร่วมกันเป็นทีมของกิจกรรมงานกลุ่ม และแบบทดสอบ ก่อนเรียน - หลังเรียน หากมีผู้เรียนที่ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมินในเรื่องใด ให้ใช้กิจกรรมเพื่อนช่วยเพื่อน และการสอน ซ่อมเสริมเพื่อใช้แก้ไขปัญหาการเรียนรู้ให้ผู้เรียนได้ศึกษา และทำการทดสอบใหม่ จนผู้เรียนมีผลการเรียนรู้ผ่านเกณฑ์ ที่กำหนด

๒.๘ เผยแพร่กิจกรรมการเรียนการสอน และผลงานของนักเรียนผ่านเว็บไซต์ http://www.kroovit.in.th และนำผลงานแสดงนิทรรศการในวันเปิดบ้านโรงเรียนบ้านเหล่ายาว